Karin Verelst: “Avondklok brengt onze grondrechten in gevaar”
Laat ons het even over de avondklok hebben, heren.
Misschien begrijpen we niet goed wat dat met onze toekomst kan doen, maar we kunnen het best toch eens laten doordringen wat dat eigenlijk betekent.
En of Gouverneur Fuhrer Berx niet haar boekje te buiten gaat .... en ja, dat doet ze ....
Wat is eigenlijk een avondklok en wanneer kan die ingeroepen worden?
Een van de grondrechten is dat wij ons, op ons grondgebied vrij mogen verplaatsen, dat staat zo in de grondwet, heren, en zonder dat er buitensporige preventieve maatregelen tegen mogen genomen worden.
Het parlement, en al zeker ministers, gouverneurs en burgemeesters mogen geen wetten uitvaardigen die tegen deze elementaire vrijheid ingaan.
Een avondklok is geen bescherming die proportioneel is met de damage die kan gedaan worden door Covid-19, het is een verbod je huis te verlaten, en dus tegen de grondwet.
Volgens mevrouw Berx voert ze dit in omdat het samenscholingsverbod faalt. En hier zit het hem, het is niet omdat een maatregel faalt dat ze de avondklok mag instellen. Ongrondwettelijk, en al zeker op basis van falen van waar zij verantwoordelijk voor is, een samenscholingsverbod. Verder is dit onproportioneel.
De avondklok invoeren omdat een samenscholingsverbod niet kan gehandhaafd worden, is dus compleet ongrondwettelijk, ze leggen een algemeen verbod op aan een bevolkingsgroep omdat zij hun eigen wetten niet kunnen nageleefd krijgen. Zij falen, en dan schenden ze de Grondwet .... en wij lopen weer in de pas? Iedere boete die uitgeschreven wordt tegen het niet naleven van de Avondklok, is dus ongrondwettelijk.
Onze grondwet verbiedt trouwens dat beleidsvoerders toevlucht nemen tot dit soort gemakkelijkheidsoplossingen.
Tevens is dit een zeer geveaarlijk precedent, men schort bij wijze van spreke de grondwet op (wat niet kan), maar in de toekomst kan men dus, indien hier geen veroordeling komt door de Raad van Staten, bij het minste onze vrijheden afnemen, onze grondwet aan hun laars lappen.
Ze doen het nu, en ze gaan het in de toekomst ook tegen ons gebruiken.
Het gaat hier dus over het op de helling zetten van de toekomst van onze rechtsstaat.
bron: Karin Verelst, vorser aan de VUB
Grondwettelijk gezien kent België trouwens geen noodtoestand, met enige uitzondering oorlog, en dan verandert onze staat in een krijgsstaat, maar we zijn allen akkoord dat ons land niet in staat van oorlog verkeert. Voor zover ik weet heb van de actuele gang van zaken is die Krijgswet ook niet ingeroepen nu. Ons, en andere burgemeesters en gouverneurs en politici mag dus niet de Grondwet schenden.
Het is trouwens de Grondwet zelf die in artikel 187 de gehele opschorting van de Grondwet verbiedt.
Enkel in geval van staat van oorlog kan de Krijgswet ingeroepen worden, daarbuiten kan er in België geen noodtoestand worden uitgeroepen, wat inhoudt dat de grondwettelijke rechten en vrijheden in alle omstandigheden van kracht blijven.
bron: sexmachine (effe Grondwet raadplegen en wat opzoekwerk doen daarover)
De avondklok?
Twee vragen moeten hierbij gesteld worden: is er een wettelijke basis voor de maatregel? Is de maatregel maatschappelijk verantwoord in deze crisistijd?
Het feit dat, volgens Antwerps rector Herman Van Goethem, de Duitse bezetter de laatste was die de avondklok instelde moet ons toch doen nadenken. Het is een ingrijpende maatregel die in de geschiedenis van België 75 jaar begraven bleef.
De gouverneur steunt haar Politieverordening op twee juridische gronden: artikel 128 van de Provinciewet en artikel 23 van het Ministerieel Besluit van 30 juni 2020.
Bevoegd?
Artikel 128 geeft de gouverneur de bevoegdheid om in de provincie de openbare orde te handhaven, te weten de openbare rust, veiligheid en gezondheid. Dit artikel zegt in de paragrafen die er op volgen dat zij hiertoe beroep kan doen op de politiediensten. Het artikel is historisch bedoeld om de gouverneur toe te laten de politie op te vorderen als de openbare orde in het gedrang is, ook als dit te maken heeft met de gezondheid.
De vraag is of vandaag de openbare orde effectief problematisch is. De vraag is verder of de bevoegdheid van de gouverneur verder reikt dan het inschakelen van de politie, en, of dit artikel haar de macht geeft om 12 maatregelen, waaronder de avondklok, af te kondigen.
Tussen haakjes: de burgemeesters hebben wel deze bevoegdheid (maar in strijd tegen de Grondwet, voor alle duidelijkhid)
De regering was zich blijkbaar bewust van de beperkte bevoegdheid van de gouverneur. Zij kan aan de gouverneur geen ruimere bevoegdheden geven dan de provinciewet toelaat. Daarom is het vermelde artikel 23 belangrijk in deze discussie. Wie dit in zijn geheel leest, stelt vast dat de regering aan de burgemeesters, in overleg met de gouverneur, de bevoegdheid gaf om ‘aanvullende preventieve maatregelen’ te nemen. Dus niet aan de gouverneur zelf.
Artikel 23 vormt geen grondslag voor een optreden van de gouverneur
Het valt een aandachtig jurist op dat de gouverneur in de politieverordening, waar zij artikel 23 citeert, één zinnetje weglaat. Dit zinnetje luidt: ‘Hij (de burgemeester) informeert hierover (als hij maatregelen neemt) de gouverneur en de bevoegde overheden van de gefedereerde entiteiten.’
Waarom valt dit zinnetje weg? Omdat het bevestigt dat artikel 23 handelt over bevoegdheden toebedeeld aan de burgemeesters en geen grondslag vormt voor een optreden van de gouverneur. Artikel 23 laat wel toe dat de burgemeesters voor hun stad of gemeente specifieke en aangepaste maatregelen nemen. Nu wordt de ganse provincie Antwerpen, met haar verscheidenheid aan steden en dorpen, over dezelfde kam geschoren.
Noodzakelijk en proportioneel?
Zelfs al mocht de gouverneur wel bevoegd zijn, dan nog blijft de vraag of een avondklok een noodzakelijke en proportionele maatregel is, en of andere minder ingrijpende maatregelen niet hetzelfde effect kunnen hebben.
‘Deze avondklok schept een gevaarlijk precedent: eens eraan gewend kan het in tijden van bijvoorbeeld sociale onrust uit de doos van pandora gehaald worden’
Je kan zeggen dat de avondklok een noodzakelijke maatregel is om het virus in te dijken. Alles kan hierbij helpen, ook een avondklok. Dan nog is de vraag of deze wel in verhouding is tot het kwaad: niet alles wat kan en helpt, mag worden doorgevoerd.
De invoering van de avondklok is een drastische vrijheidsbeperkende maatregel. Bovendien geldt hij meteen voor een (eerste?) lange periode van vier weken. Het is geen onschuldige maatregel, niet alleen kwalitatief, maar ook politiek en historisch van een andere orde dan bijvoorbeeld een algemene mondmaskerplicht. Het schept een gevaarlijk precedent: eens eraan gewend kan het in tijden van bijvoorbeeld sociale onrust uit de doos van pandora gehaald worden.
De gouverneur geeft als motief dat avondlijke feesten een bron zijn van verschillende besmettingen. Wij gaan ervan uit dat dit zo is, maar zijn van mening dat andere maatregelen wellicht doeltreffender en meer in verhouding staan om het virus bij het nekvel te pakken.
‘Zijn de reeds afgekondigde maatregelen niet afdoende om ‘het kwaad’ in te dijken? Waarom moet daar nog een avondklok bovenop?’
Zo kan er opgelegd worden dat privéfeesten op een bepaald uur moeten stoppen. Zo kunnen cafés of restaurants die de regels niet respecteren nu ook al gesloten worden, en dat gebeurt effectief. Zo kan samenscholing op de openbare weg beperkt worden wat het aantal personen betreft. Deze maatregel staat overigens al in de verordening van de gouverneur.
Bovendien zijn er ook nog de federale maatregelen, die ook voor Antwerpen gelden. De vraag is of al die maatregelen niet afdoende zijn om ‘het kwaad’ in te dijken. Waarom moet daar nog een avondklok bovenop?
De maatregel geldt ook voor de ganse provincie, terwijl de tweede golf specifieker te lokaliseren is. Zo stellen de burgemeester van de ‘kleine dorpjes’ in de Kempen zich terecht de vraag waarom dit alles ook voor hun dorp geldt.
Coronatijden doen wat met de democratie. Het is precies in die precaire tijden dat er omzichtig moet omgesprongen worden met de vrijheden en grondrechten. Het virus moet verslagen worden, maar wij moeten ons hoeden voor de collateral damage.
